FATMA GÜLÇİN KABASAKALLI Türkiye ile İsrail ortasındaki alakalarda çok kıymetli bir yeri olan ve Başbakanlar Erenköy escort ortasında 1958 yılındaki bâtın görüşmeler vakit zaman gündeme gelmişti lakin bu görüşmenin ayrıntılarının ne olduğunu aydınlatan tutanak hiç bulunamamıştı Türkiye Başbakanı Adnan Menderes ile İsrail Başbakanı David Ben Gurion ortasındaki içerenköy escort bayan o görüşmeye dair İsrail arşivlerinde çok gizli olarak işaretlenen tutanak birinci kere ortaya çıktı Altınbaş Üniversitesi Rektörü Prof Dr Davet Erhan 29 Ağustos 1958 tarihindeki başbakanlar ve dışişleri bakanlarının katıldığı Escort Tuzla çok bilinmeyen görüşmeye ilişkin tutanağı İsrail arşivlerinde buldu ve birinci kez görüşmenin içeriği ve ayrıntıları ortaya çıktı Prof Erhan bu tutanaktan evvel iki ülke ortasında Roma ve Zürih te çeşitli görüşmeler yapıldığını sürecin 1957 Suriye krizinden sonra başladığını belirtirken bu çok zımnî görüşmeye götüren gelişmeleri Milliyet e kıymetlendirdi
Nasır a karşı yapıldı
İsrail Başbakanı Ben Gurion un kitabında görüşmenin kapalılığını anlatırken o kadar kapalıydı ki yemekte servisi bile büyükelçiler yaptı dediğini belirten Erhan 1955 ten itibaren bilhassa Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdülnasır ın Türkiye yi maksat alan telaffuzları Nasırizmin yükselişe geçişi Nasır ın Türkiye tarafından Sovyetler Birliği nin uydusu olarak görülmesinin 1955 ten sonra ise bilhassa Kıbrıs probleminde Nasır ın Makaryos la birebir çizgide yer alışının Ankara da rahatsızlık yarattığını söyledi
1957 de Suriye deki darbeden sonra Mısır la Suriye nin birleşerek sonraki yıl Birleşik Arap Cumhuriyeti nin kurulması ile her şeyin değiştiğini anlatan Erhan Türkiye apansızın sonlarında Hatay da gözü olan komünist ve Nasırist bir tehdit algılamaya başladı İsrail bu fırsatı kaçırmadı ve 1957 sonundan itibaren devreye ABD yi soktu dedi İsrail in Türkiye ye Mısır önderi Nasır a karşı birlikte olma teklifinde bulunduğuna Irak ta darbe olmasıyla gelişmelerin sürat kazandığına dikkat çekti Prof Erhan o devri şöyle anlattı
Triadent fikri
14 Temmuz 1958 de Irak ta darbe oldu Kral Faysal devrildi ve öldürüldü Bağdat Paktı nın mimarlarından Nuri Said Paşa da öldürüldü Türkiye Irak a askeri müdahalede bulunmak isterken Amerika Türkiye yi yatıştırdı Bu gelişmeyle Bağdat Paktı daha sonra CENTO ya Merkezi Antlaşma Teşkilatı dönüştü İşte tam o noktada İsrailliler bu fırsatı kıymetlendirerek Türklerle meşhur Çevresel Paktı oluşturmak istedi İsrail Başbakanı Ben Gurion un 1956 Süveyş Kanalı krizinden sonra yavaş yavaş oluşturduğu bir niyet bu Yakın çevreyi Arapları dış etraftaki Arap olmayanlarla dengeleme fikrine dayanıyor İsrail in İran la da geçmişe dayanan kıymetli sıkı bağları var Öteki yandan Etiyopya da var Ancak Türkiye NATO üyesi olduğu için İsrail en değerli bacağı Türkiye olarak görüyor İsmine da Poseidon un üç uçlu mızrağının alan Triadent diyorlar Ortada İsrail olmak üzere bu üç ülkeyle bir ilişki kurulacak O bilinmeyen görüşmede aslında lisana getirilen konular büsbütün bu
MAH MOSSAD ORTASINDAKİ BİRİNCİ İRTİBAT
Askeri alan birinci kere zikrediliyor tutanakta Dikkat edin bir paragrafı atmışlar orada istihbarat alanından bahsediliyor MAH Milli Emniyet Hizmeti Türkiye Cumhuriyeti tarihinde çağdaş manada kurulan birinci istihbarat örgütü ile Mossad ortasında birinci irtibat o vakit kuruluyor Birinci kere Mossad yalnızca Nasır a karşı değil birebir vakitte MAH da Türkiye nin içindeki kimi faaliyetler hakkında Mossad dan bilgi almaya çalışıyor Kendisi de bilgi paylaşımına gidiyor Fakat 1960 ların ortalarından itibaren İsraillilerin Irak ın kuzeyindeki faaliyetleri sebebiyle Türkiye rahatsız oluyor Tabi Türkiye tutanaktaki konulara evet tamam yaparız demiş O bir mutabakat muhtırası Lakin daha sonra çok da umdukları üzere olmuyor Bir grup bilimsel kültürel istihbarat alanlarında mutabakatlar var lakin Türkiye kelam vermiş olmasına karşın büyükelçilik düzeyine çıkartmıyor Fatin Rüştü Şiddetli Kıbrıs konusunda BM de Arapların dayanağına muhtaçlığımız var kanısıyla İsrail le görünürlüğümüzü daha fazla artıramayız diyor Bunlar tekrar İsrail arşivlerinden takip edilebiliyor ve İsrail de bundan büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor Yani aslında o görüşmede üzerinde mutabakata varılan bahislerde çok da fazla bir ilerleme gerçekleşmemiş