Betül Yasemin Keskin Milliyet com tr Kahramanmaraş merkezli 7 7 ve 7 6 büyüklüklerindeki zelzelelerde Anadolu Yakası Escort birçok kişi gökyüzünde beliren değişik renkli ışıklara şahitlik etti 17 Ağustos 1999’da Gölcük’te meydana gelen zelzeleden sonra da uzun bir müddet gündemi işgal eden ‘deprem ışıkları’ hakkında bugüne kadar birçok Pendik Escort argüman ortaya atıldı Peki sarsıntı esnasında görüntü çeken vatandaşların kamerasına yansıyan gökyüzündeki gizemli ışıkların sırrı ne İşte uzman yorumuyla birlikte ‘deprem ışıkları’ gerçeği
UZAYLILARLA İLGİSİ OLDUĞU DÜŞÜNÜLDÜ
Özellikle Kahramanmaraş merkezli Kurtköy Escort sarsıntılardan sonra bir defa daha gündeme gelen ‘deprem ışıkları’ aslında uzun bir vakittir bilim dünyasının da üzerinde durduğu bir bahis Sebebi 20’nci yüzyıla kadar net bir biçimde açıklanamayan sarsıntı ışıkları gerçeklikle bağını kopartmış bireylere nazaran direkt UFO’larla alakalıydı Bazıları ise öteki dünyalara ilişkin hayaletlerin yeryüzüne iniş hali olarak yorumluyordu Lakin elbette her iki inanışın da hiçbir bilimsel desteği yoktu
ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki San Jose Eyalet Üniversitesi’nde fizik profesörü olarak misyon yapan ve birebir vakitte NASA’nın Ames Araştırma Merkezi’nde kıdemli bir araştırmacı olan Friedemann Freund 2000’li yıllarda tam da bu mevzuyla ilgili bir çalışma başlattı Aslında Freund’tan evvel de bu mevzuyla ilgili çalışmalar yapılmıştı fakat bugüne kadar renkli zelzele ışıklarıyla ilgili en çok konuşulan çalışmalardan biri Freund ve arkadaşlarının çalışması oldu
65 SARSINTININ ÖNCESİNİ VE SONRASINI İNCELEDİLER
Freund ve meslektaşları 1600’lü yıllardan 2000’lere kadar gerçekleşen tam 65 zelzelesi ayrıntılıca inceleme altına aldı Bütün bu olaylarda sarsıntılardan sonra mavi renge emsal ışıklar ortaya çıkıyor ve hiç kimse bu ışığın sebebini net olarak söz edemiyordu Freund ve grubu elde ettiği birinci bulguları 2014 yılında tamamladıkları Sismolojik Araştırma Mektupları’nda Seismological Research Letters yayımladı Araştırmada dikkat çeken hadiselerden birkaçı şu biçimdeydi
“12 Kasım 1988 yılında Kanada’nın Quebec bölgesinde yaşayanlar, bölgede güçlü bir sarsıntı yaşanmadan şimdi 11 gün evvel St. Lawrence Irmağı boyunca parlak mor ve pembe bir ışık gördüklerini anlatmışlardı. 2007 yılında Peru’da meydana gelen 8.0 şiddetindeki sarsıntıdan evvel güvenlik kamerası görüntüsünde kaydedilen ışıklara tanıklık edenler bu ışıkların gökyüzünü aydınlatan parlak flaş üzere olduğunu söylediler. 2009’da İtalya’daki sarsıntıdan evvel de gökyüzünde devasa mavi ışıklar görülmüştü.”
Geniş bir data tabanı üzerinde çalışan araştırmacılar sonunda farklı bir sonuç elde edildi Araştırmacılar sarsıntı esnasında gökyüzünde beliren ışıkların aslında sadece o esnada olmadığını sarsıntı sonrasında ve öncesinde de bu ışıkların görülebildiğini tespit etti Freund ve meslektaşları sarsıntı esnasında öncesinde ve sonrasında gökyüzünde oluşan ışıkların sismik aktivite sırasında muhakkak kaya çeşitlerinde aktifleştirilen elektrik yüklerinden kaynaklandığını düşündüklerini açıkladı
Kanada’nın Quebec Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nda çalışan yer bilimci Robert Theriault da zelzele ışıklarıyla ilgili çalışma yapan isimler ortasındaydı Theriault hususla ilgili verdiği bir röportajda Deprem ışıkları gerçek bir olgu ve UFO ların yapıtı değil diyerek bu durumun bilimsel bir formda açıklanabileceğinin altını çizdi
IŞIĞIN OLUŞMA SEBEBİ KAYALAR
Deprem ışıkları bugüne dek birçok araştırmacının dikkatini çekti Çabucak çabucak herkesin ortak fikri fayların hareketi sebebiyle birbirine çarpan kayaların oluşturduğu mekanik tansiyonun elektriksel yükler açığa çıkardığı ve bu yüklerin üst istikametli hareket ederek atmosfer ile etkileşime girip ışık oluşturduğunu tarafında oldu Freund zelzele sırasında ışığın oluşma sebebini şu halde açıkladı
“Bir zelzelenin mekanik tansiyonu kayaya çarptığında kimyasal bağların kırılmasına sebep olarak müspet elektrik yükünden meydana gelen boşluklar ortaya çıkarır. Bu p boşlukları faydan yüzeye yatay biçimde akabiliyor ve ışık meydana getirebilen kuvvetli bölgesel elektrik alanları tetikliyor. P-boşlukları, olağan şartlar altında uyku halinde duruyor fakat zelzeleler sırasında uyandıklarında kayalar ışıldayıp parlamaya başlıyor.”
Deprem ışıklarıyla ilgili bilim insanlarının teorileri birbirleriyle her vakit birebir olmadığı için zelzele ışıklarının neden ve nasıl olduğuyla ilgili çelişkiler günümüzde kısmen de olsa devam ediyor
DEPREM IŞIKLARI EVVELDEN UYARABİLİR Mİ
Deprem ışıklarının sırf sarsıntı esnasında değil sarsıntının öncesinde de gerçekleştiğinin tespit edilmesinin akabinde uzmanlar harekete geçti ve bu ışıklar sayesinde sarsıntı öncesinde vatandaşların uyarılıp uyarılamayacağının üzerinde duruldu
Birleşik Krallık merkezli haftalık bilimsel mecmua Nature’de yayımlanan bir makalede 6 Nisan 2009’da İtalya’nın Abruzzo bölgesinde meydana gelen 6 3 büyüklüğündeki yıkıcı depremden çabucak evvel L Aquila kenti yakınlarında bir adam sabahın erken saatlerinde mutfakta bulunan eşyalardan beyaz ışıkların yansıdığını görüp güvenlik emeliyle ailesini dışarı çıkardığına yer verildi Kelam konusu adamın bu tedbiri almasından tam iki saat sonra bölgede büyük bir sarsıntı meydana geldiği hatırlatıldı
‘HER BÜYÜK SARSINTIDAN SONRA ORTAYA ÇIKMAYABİLİR’
Peki sarsıntı esnasında hatta öncesinde çıkan bu ışıklar sahiden uyarıcı nitelik taşıyor mu zelzele ışıkları tam olarak hangi sebepten dolayı ortaya çıkıyor Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof Dr Fadime Sertçelik ‘e nazaran zelzele esnasında gökyüzünde beliren ışıkların birçok sebebi olabilir
Prof Dr Sertçelik Türkiye’yi derinden etkileyen 1999’daki Gölcük Depremi’nde de 6 Şubat’ta 11 ili direkt etkileyen sarsıntılarda de bu ışığın görüldüğünü hatırlattı Lakin bu ışıkların her zelzelede gerçekleşmediğinin altını çizen Prof Dr Sertçelik Belirli bir büyüklüğün üstündeki sarsıntılarda bu ışıklar kesin yayılır gibi bir çıkarımın yapılamayacağını belirtti
“Deprem esnasında sarsıntının gücünün bir kısmı levhaların hareketi sırasında kullanılırken bir kısmı da levhayı oluşturan kayaçlardaki minerallerin özelliğine bağlı olarak elektriksel değişimlere münasebetiyle da ışımalara yol açar.” Prof. Dr. Fadime Sertçelik
Gökyüzünde meydana gelen ışımalarla ilgili Prof Dr Fadime Sertçelik Işımalar her zelzele anında ya da zelzeleden sonra olmuyor Bu ışımalar bazen zelzele esnasında yüksek tansiyon çizgisinde meydana gelen patlamalardan da kaynaklanırken bazen de tıpkı 1999’daki Gölcük Depremi’nde olduğu üzere İzmit Körfezi altında biriken metallerin fayın hareketi sırasında patlama ve parlamasından kaynaklanabilir dedi